Deel vier gaat in op uiteenlopende situaties die zich tijdens een consult kunnen voordoen en waarbij het niet helemaal soepel verloopt. Situaties die om een iets andere insteek vragen en/of een andere toepassing van communicatieve vaardigheden vereisen. Dit vierde deel heeft hierom nogal uiteenlopende onderwerpen. Onderwerpen die op zichzelf soms genoeg zijn voor een heel boek…. Om toch een zo volledig mogelijk leerboek te maken is ervoor gekozen de belangrijkste communicatieve aspecten van een dergelijk onderwerp in beknopte hoofdstukken te beschrijven.
In hoofdstuk 12 komen knelpunten in de professionele relatie tussen fysiotherapeut en patiënt aan de orde. Soms is er botweg onvoldoende vertrouwen. Een andere situatie die therapeuten ervaren is dat er dissonantie is in de relatie. Eerder werd hier altijd het begrip ‘weerstand’ voor gebruikt, maar in dit boek is bewust gekozen voor een ander woord. Tenslotte is een eenvoudig model uitgewerkt dat de balans tussen nabijheid en afstand in de relatie helder beschrijft.
Motivatie en zelfmanagement
In hoofdstuk 13 is uitgewerkt wat je in het gesprek kunt doen als patiënten te weinig intrinsiek gemotiveerd zijn om hun gedrag te veranderen. Motiverende gespreksvoering is een benadering die hierin veel kan betekenen. Dit is beknopt uitgewerkt in dit hoofdstuk. De rol van coach staat hier dus centraal.
Hoofdstuk 14 werkt de situatie uit waarin de patiënt onvoldoende zelfmanagement heeft. Een oorzaak hiervan kan zijn dat de patiënt onvoldoende gezondheidsvaardig is. Daarnaast kan de sociale context van de patiënt, bijvoorbeeld onvoldoende sociale steun, er oorzaak van zijn dat de patiënt sterker aanspraak moet maken op zijn zelfmanagement vaardigheden. Hoe je het gesprek voert en wat hierin effectieve strategieën zijn komt aan bod.
Pijn, angst, stemmingsstoornissen
Hoofdstuk 15 gaat in op de complexe situatie van chronische pijn en wat dit betekent voor het gesprek. Natuurlijk is hierbij ook pijneducatie uitgewerkt, een kenmerkende taak voor de rol van docent.
In hoofdstuk 16 is uitgewerkt wat het betekent voor je gespreksvoering als de patiënt lijdt aan angst- of stemmingsstoornissen.
Interculturele communicatie, speciale gespreksvormen en speciale thema’s
Hoofdstuk 17 is een uitgebreid hoofdstuk dat gewijd is aan tal van bijzonderheden die spelen indien je in gesprek bent met een patiënt die afkomstig is uit specifieke groepen in de samenleving. Denk hierbij aan patiënten van niet-Nederlandse komaf, kinderen, ouderen, mensen met een verstandelijke beperking en mensen met auditieve of visuele beperkingen.
Hoofdstuk 18 bespreekt enkele bijzondere gesprekken en gespreksvormen. Zo vraagt het in gesprek zijn met een patiënt die rouwt bijzondere aandacht. Of het brengen van ‘slecht nieuws’.
Het laatste hoofdstuk van deel 4 is hoofdstuk 19. Dit hoofdstuk probeert je enige handvaten mee te geven wanneer je met de patiënt in gesprek gaat over thema’s als stress en leefstijl.
Wetenschappelijke onderbouwing is ook op het terrein van communicatie belangrijk. Vandaar dat hier deel 5 volledig aan is gewijd.
